Doelgroep: lager onderwijs
Levende Machine is een werkvorm creatief denken, waarin je op zoek gaat naar alternatieve mogelijkheden en je laat inspireren door ideeën van anderen.
DOEL
Kinderen verruimen hun blik:
• door op zoek te gaan naar alternatieve oplossingen.
• door zich te laten inspireren door ideeën van anderen.
VOOR JE BEGINT
Bepaal het thema waarrond je wil werken. Kies een probleem waarvoor je samen een oplossing wil zoeken. Formuleer de denkopdracht zorgvuldig.
Bijv. thema ‘water’, probleem ‘fabrieken lozen hun afvalwater in onze waterlopen’, denkopdracht ‘Bedenk verschillende manieren om te voorkomen dat vuil afvalwater uit de fabriek in de natuur terecht komt.’
Onderzoek samen met de kinderen verschillende aspecten/elementen die belangrijk zijn voor de problematiek:
– locatie
– product dat in de fabriek wordt gemaakt
– personages
– natuur in en rond de waterloop
– …
Bepaal welke elementen en welke perspectieven van belang zijn in de problematiek. Schrijf ze op afzonderlijke kaartjes.
Bijv. directeur fabriek, werknemers, vissen in het water, omwonenden, dieren op het land, ligging van de fabriek, producten die gemaakt worden…
Zorg voor de nodige ruimte: een lokaal waar de kinderen in groepjes kunnen werken: uitbeelden, tekenen, schilderen.
MATERIAAL
– grote flappen papier
– teken-en/of schildergerei
– kaartjes met de verschillende perspectieven
STAP 1
De kinderen bespreken in kleine groepjes het probleem.
Ze verdelen de rollen in hun groepje om het probleem uit te beelden.
Ze maken een ‘levende machine’ van de situatie, waarin elk kind een rol krijgt en deze uitbeeldt zonder te praten.
STAP 2
De kinderen denken per groepje na wat er kan veranderen aan de situatie zodat het probleem opgelost of verminderd wordt.
Bijv. Ze bedenken een manier om te voorkomen dat vuil afvalwater uit de fabriek in de natuur terechtkomt.
Dit kunnen ze op twee verschillende manieren doen:
– eerst een plan bedenken en het vervolgens uitbeelden. Dit is de manier waarop ze het in eerste instantie waarschijnlijk zullen doen.
– het probleem uitbeelden en al doende een oplossing of een stuk van de oplossing uitbeelden. Dit is de manier die je als leerkracht zal moeten aanreiken. Het is verrijkend omdat je hen op deze manier de kans geeft om zich door de beweging op zich te laten inspireren.
Als de rol van een kind verandert, of er iets verandert aan een element (bijv. de locatie van de fabriek), beelden ze dit ook uit.
Hun ‘levende machine’ is nu zodanig veranderd dat het probleem minder of verdwenen is.
STAP 3
De groepjes beelden hun twee ‘levende machines’ uit voor de anderen.
De anderen, het publiek, interpreteren en verwoorden wat ze zien.
Op die manier wordt de oplossing die het groepje voor ogen had, verwoord.
Het publiek vult aan met eigen ideeën door in te springen in de ‘levende machine’.
Verwoord als leerkracht de mentale processen die in deze stap aan bod komen:
– We laten zien dat er meerdere ideeën te bedenken zijn. Er zijn altijd meerdere mogelijkheden. (meerdere mogelijkheden bedenken)
– We denken mee met elkaar. Samen hebben we meer ideeën. Op die manier kan je je laten inspireren door anderen. (je laten inspireren door anderen)
Geef hen op die manier de nodige woordenschat mee om hun denkprocessen te verwoorden.
UITBREIDING:
De kinderen tekenen of schilderen hun ideeën.
Ook in dit proces is het mogelijk om ideeën te verfijnen, aan te vullen of te veranderen.
REFLECTIE
– Welke denkoefening heb je gedaan?
– Wat vond je wel/niet moeilijk/leuk aan deze oefening?
– Heb je een aanvulling op een ‘levende machine’ gezien die je interessant of leuk vond? Welke? Wat vond je er interessant/leuk aan?
– In deze opdracht bedachten we verschillende ideeën. We deden dit samen. Hoe voelt het om samen iets te bedenken?
– Heb je ooit iets met anderen bedacht? Wat is er moeilijk aan samen denken? Wat is er makkelijk aan?
– Hoe kan je samen denken makkelijker maken?
– In welke context op school/thuis/elders vind je het interessant om samen te denken (in plaats van alleen)? Waarom?
– Als het over problemen gaat, hoor je vaak zeggen dat er geen oplossing mogelijk is. Hoe denk jij daarover?
De denkinstrumenten die in deze werkvorm aan bod kwamen, ‘alternatieve mogelijkheden zoeken’ en ‘zich laten inspireren door ideeën van anderen’, bevorderen je creatief denken.
