Als je een vraag krijgt waarop je het antwoord niet weet, een probleem ziet en oplossingen wil bedenken, als je iets van dichterbij wil onderzoeken, wat doe je dan precies? Djapo wil kinderen en jongeren stimuleren om zelf na te denken en keuzes te maken en dat doen we via denkonderwijs. Denkonderwijs doet diepgaand nadenken. Het stimuleert om op een diepgaande manier kennis te verwerven en antwoorden te zoeken. Inzetbaar in de klas of school, maar ook daarbuiten.
Zo zijn er voor duurzaamheidsvraagstukken als klimaatverandering, waterschaarste of het verdwijnen van de biodiversiteit geen eenduidige antwoorden. Djapo vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren op school en daarbuiten leren omgaan met situaties waar er (nog) geen antwoord is. Willen en kunnen nadenken over duurzaamheidsvraagstukken is daarbij cruciaal.
Krijg je een vraag of een opdracht, dan starten er allerlei denkprocessen. Denkonderwijs wil kinderen en jongeren in staat te stellen om autonoom en doelgericht hun eigen denkprocessen vorm te geven. Op die manier weten ze wat ze precies kunnen doen bij een vraag of situatie waarop ze het antwoord niet weten.
Denkonderwijs werkt aan denkvaardigheden, maar ook aan een denkhouding. Die zorgt er niet alleen voor dat je gemotiveerd bent om deze denkvaardigheden toe te passen, maar ook om de denkopdracht of het vraagstuk aan te gaan en op zoek te gaan naar antwoorden.
Waarom is denkonderwijs belangrijk binnen EDO?
Klimaatverandering, waterschaarste, verdwijnen van de biodiversiteit… Duurzaamheidsvraagstukken kennen per definitie geen eenduidige antwoorden. Djapo vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren op school en daarbuiten leren omgaan met situaties waar er (nog) geen antwoord is. Willen en kunnen nadenken over duurzaamheidsvraagstukken is daarbij cruciaal.
Een belangrijk aspect daarbij is actiegerichtheid. Denkonderwijs in het kader van EDO (Educatie voor Duurzame Ontwikkeling) hecht belang aan een actiegerichte houding. In een actiegerichte (school)omgeving is keuzes maken voor een duurzame samenleving vanzelfsprekend.
Denken zichtbaar maken
Denkonderwijs waardeert en valoriseert expliciet de denkprocessen van kinderen en jongeren. Dit motiveert hen om diepgaand na te denken over de leerstof. Dit expliciet maken kan je op verschillende manieren doen.
- Denktaal
Samen met je leerlingen ontwikkel je een ‘denktaal’ die dient om de denkprocessen te benoemen.
Want wat je benoemt, wordt zichtbaar. Wat zichtbaar is, wordt bespreekbaar. En wat bespreekbaar is, kan je evalueren. Dit evalueren is handig, omdat je kinderen zo leert om hun eigen denkprocessen te evalueren en bij te sturen.
- Visuele denkinstrumenten
Visuele denkinstrumenten zijn een manier om je gedachten en ideeën te uiten. Ze stimuleren en ondersteunen een specifiek denkproces en maken het zichtbaar. Leerlingen kunnen hun eigen leerproces makkelijk in de gaten houden als ze de ideeën en inzichten verzameld zien staan op een blad of op een bord. Vragen als: Wat heb ik bijgeleerd?, Wat weet ik nog niet? Wat maakt dat ik van idee ben veranderd? Waar haalde ik deze inzichten? kunnen in de visuele denkinstrumenten een antwoord vinden.
Visuele denkinstrumenten moedigen aan om samen na te denken en zijn ook zeer interessante instrumenten wanneer de nodige taal tekortschiet. Want een deel van het denkproces wordt al uitgelegd door de structuur van het denkinstrument zelf, en de structuur biedt kinderen en jongeren de kans om gedachten uit te drukken, zowel in beeld als woord.
