Systeemdenken ondersteunt kinderen in het onderzoeken van de wereld: kinderen ontwikkelen inzicht in de samenleving.
Complexe wereld
De wereld waarin wij leven is een complexe samenhang van verschillende systemen. Onderwerpen als fair trade of klimaatverandering zijn vaak te moeilijk om in één oogopslag te begrijpen. Met systeemdenken visualiseer je het onderwerp en brengt je in kaart wat de oorzaken en gevolgen zijn, hoe de onderdelen zich verhouden tot het geheel en wat de verschillende perspectieven zijn. Als een grondplan vouw je het probleem uit en onderzoek je alle verbindingen en radertjes die er deel van uitmaken, nadien zoom je uit om het totaalbeeld beter te begrijpen.
Wat betekent het?
Systeemdenken zorgt voor een genuanceerd wereldbeeld dat rekening houdt met de verschillende standpunten in een verhaal.
Systeemdenkers bekijken het leven op zoveel mogelijk manieren. Zo leren ze om hun oordeel uit te stellen en eerst alle kanten van het verhaal te onderzoeken, vooraleer een standpunt in te nemen.
‘Je kan beter keuzes maken als je inzicht hebt in de situatie en verbanden kan opsporen.’
Systeemdenken en duurzaamheid
Systeemdenken is een manier om de gevolgen van een keuze voor duurzaamheid te visualiseren.
Bijvoorbeeld: Eén stukje kauwgom op de grond gooien lijkt onschuldig, maar wanneer je alle gevolgen in kaart brengt en uitzoomt om het geheel te bestuderen, zie je pas welke impact dat ene stukje heeft op het geheel. Wanneer een kind begrijpt dat sommige vervoersmiddelen CO2 uitstoten en één van de oorzaken zijn van een ongezonde planeet, kan hij op zoek gaan naar ideeën om dit probleem op te lossen.
Je kan het toepassen om bij complexe zaken verbanden te leren zien, op school en in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld: enkel door een volledig overzicht te krijgen van de weg die ons afval aflegt, kan je beslissen waar je als individu kan ingrijpen. Daarom is het belangrijk het hele systeem in kaart te brengen, vooraleer een duurzame keuze te maken.
De werkvormen uit de reportage zelf doen in de klas?
In de reportage bovenaan dit artikel passen we een aantal werkvormen toe. Wil je ze zelf toepassen in de klas? Dat kan:
- Werkvorm Routekaart voor het lager onderwijs
- Werkvorm De Rechtbank voor het lager onderwijs
- Werkvorm Staartvertelling voor het kleuteronderwijs
Meer over systeemdenken
Wat is systeemdenken?
Methode systeemdenken
Systeemdenken in de leerplannen W.O.
