“Ja, jongeren zijn klaar voor de verkiezingen”

Julien: “Er is tijdens deze verkiezingscampagne heel wat aandacht gegaan naar jongeren. Ook omdat jongeren daar zelf vragende partij voor zijn. De huidige generatie jongeren is opgegroeid met sociale media. Ze zijn het gewend om hun mening te laten horen, om geïnformeerd te worden. Heel wat politici spelen in op die vraag – vaak met gekleurde en eenzijdige informatie als gevolg. Maar gelukkig zijn er ook andere laagdrempelige kanalen waar jongeren informatie kunnen vinden. Zoals nws.nsws.nws van de VRT en ’t Is aan u! van De Ambrassade.”

Hermelinde: “Daarnaast leeft ook het thema ‘politiek’ – en hoe politieke thema’s in het nieuws aan bod komen. Daarbij kaarten jongeren het gebrek aan verbondenheid aan. Jongeren snappen dat de problemen in de wereld complex zijn. Maar die problemen worden tegelijkertijd ook zo negatief benaderd, dat jongeren vaak het gevoel hebben: waarom zouden we nog probéren om een oplossing te bedenken?”

Julien: “Dat blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek. Jongeren worden elke dag via Tiktok en co geconfronteerd met de grote uitdagingen in onze wereld, met grote onzekerheden. Om meer grip te krijgen op die onzekerheden, zoeken ze naar een doel, naar een strategische koers. Logischerwijs kijken ze daarvoor naar politici. Maar die lopen vaker wel dan niet te bekvechten. Iedereen predikt een eigen waarheid.”

“Net daardoor ontstaan er kampen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Wees dan maar een jongere die zich kan vinden in enkele partijpunten van partij A. Die krijgt het idee dat hij het op álle punten moet eens zijn met die partij. Want het is wij of zij. Dat is enorm verwarrend. Daarom is het belangrijk dat organisaties en scholen jongeren af en toe uit die kampen trekken en op het middenplein laten verzamelen. Om in dialoog te gaan. Met elkaar, maar ook met politici zelf. Op sociale media is er zelden ruimte om inhoudelijke vragen te stellen aan politici, maar tijdens live interactie kan dat wel. Dan kan je bijvoorbeeld vragen: maar waarom is dat hoofddoekenverbod nu zo belangrijk voor jou? Door te blijven doorvragen kan je ballonnetjes doorprikken of net goed gefundeerde argumentatie beter begrijpen.”

Julien: “Scholen zijn geen fabrieken waar aan het einde van de rit jonge werknemers uitrollen. Ik zie scholen echt als een maatschappijvormend instituut. Kritisch denken, je informeren, blijven doorvragen … In tijden van fake news is het des te belangrijker om net op die vaardigheden te oefenen. Om je eigen mening te leren vormen.”

Julien: “Als we op school géén ruimte zouden creëren voor maatschappelijke thema’s, dan groeit ook de kans dat we desinteresse creëren bij jongeren. Dat zou denk ik het allerergste zijn: dat we de deur openzetten voor mensen die beslissingen nemen of argumenten uiten zonder dat ze weten wat ze bedoelen. Het aantal jongeren dat gelooft in een sterke leider of dictator groeit ook elk jaar – al blijft het een relatief laag cijfer. Ik denk dat dat komt omdat we niet meer voldoende bewust zijn van het verschil tussen een democratie en een dictatuur. Een democratie gaat traag – en dat stuit sommige mensen tegen de borst. Maar die tijd dient net om geen overhaaste, domme beslissingen te nemen. En als de desinteresse in politiek en politieke thema’s toeneemt, dan wordt het moeilijker om uit te leggen waarom een democratie belangrijk is. En dan dreigen er verworvenheden te verdampen, zoals de rechten voor LGBTQI+ personen of de rechten van nieuwkomers.”

Hermelinde: “Je hoort vaak de zin ‘Jongeren zijn de burgers van de toekomst’. Maar dat klopt niet: jongeren zijn de burgers van vandaag. Daarom vind ik het zo belangrijk dat jongeren nu al betrokken worden bij beleidsthema’s. Daar verrichten organisaties zoals de Vlaamse Jeugdraad, de Scholierenkoepel en de VVS belangrijk werk. De Vlaamse Jeugdraad is bijvoorbeeld erkend als officiële adviesraad van de Vlaamse regering voor kinderen, jongeren en hun organisaties. Dat betekent dat Vlaamse beleidsdomeinen ons advies moeten vragen en ontvangen. Al hebben nog niet alle beleidsdomeinen die reflex.”

Julien: “Er is wel een verschil tussen horen en luisteren. Jongeren worden vaak gehoord, maar er wordt volgens mij nog te weinig geluisterd naar en in gesprek gegaan met jongeren. Een inspirerend best practice daarbij is de Raad van Europa, die sterk werk leveren qua jeugdinspraak. En ook heel wat jeugdorganisaties maken een verschil. Die tonen aan jongeren dat je politiek actief kan zijn zonder dat je een partijkaart op zak moet hebben. Dat je ook het verschil kan maken in het middenveld.”

Hermelinde: “Die signalen zijn belangrijk. Toen het stemrecht voor 16- en 17-jarigen voor de Europese verkiezingen plots stemplicht werd, reageerden heel wat mensen negatief. Waarom moet dat nu plots veranderen? Zijn jongeren wel voldoende geïnformeerd? Maar ik zou graag een positieve boodschap de wereld insturen: we hebben de materialen en kanalen om jongeren te informeren, er is goesting om te stemmen. We zijn er weldegelijk klaar voor!”